Ionisch Kapiteel
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Het Ionische kapiteel is de bekroning van een zuil in de Ionische bouworde, herkenbaar aan de karakteristieke spiraalvormige krullen, voluten genaamd, die aan weerszijden van een kussenachtig element (de echinus) geplaatst zijn en de overgang naar de bovenliggende constructie vormen.,,,
Omschrijving
Het Ionische kapiteel is een sleutelelement van de Ionische orde, een van de drie klassieke bouwstijlen uit de Griekse oudheid, naast de Dorische en Korinthische orde.,, Het kapiteel bevindt zich boven op de zuilschacht en onder de architraaf of het hoofdgestel, en dient om de last van de bovenbouw over te brengen op de zuil.,, In vergelijking met de Dorische orde staat de Ionische zuil op een voetstuk en is slanker, waarbij het kapiteel rijker versierd is met de prominente voluten.,,,, Het "kussen" onder de voluten, de echinus, heeft vaak de vorm van een eierlijst., De Ionische orde, en daarmee het kapiteel, wordt geassocieerd met elegantie en werd vaak toegepast in tempels en andere belangrijke gebouwen.,,
De Ionische Orde
De Ionische orde ontstond in de 6e eeuw v.Chr. in Klein-Azië en op de Ionische eilanden., Kenmerkend voor de volledige Ionische orde zijn naast het kapiteel met voluten ook de slanke, gegroefde zuil (cannelures) die op een basement staat, en een doorlopend fries in het hoofdgestel, in tegenstelling tot de metopen en trigliefen van de Dorische orde.,,,,, Volgens de Romeinse architect Vitruvius symboliseerde de Ionische orde vrouwelijke slankheid en elegantie, in contrast met de robuustere Dorische orde.,
Varianten
Hoewel het standaard Ionische kapiteel twee voluten aan de voor- en achterzijde heeft, ontstond er in de klassieke architectuur een uitdaging voor de hoekkapitelen. Een oplossing hiervoor was het toepassen van overhoekse voluten, zodat de krullen vanuit twee zijden zichtbaar waren., Dit type met overhoekse voluten werd later ook kenmerkend voor het Composietkapiteel, een combinatie van het Ionische en Korinthische kapiteel.,,,
Vergelijkbare termen
Dorisch Kapiteel
Gebruikte bronnen: